Selen

Selen jest jednym z niezbędnych mikroelementów i musi być dostarczany w pożywieniu. Zawartość selenu w produktach spożywczych różni się znacznie, co związane jest z dużymi różnicami w zawartości selenu w glebie i wodzie w różnych częściach świata. Gleby na terenie Polski są uważane za ubogie w selen.
Źródła selenu w pożywieniu: zboża, mięso, jaja, nabiał, ryby i skorupiaki. Nie wszystkie pokarmy są dobrym źródłem selenu, bowiem pierwiastek ten nie w każdej postaci jest dobrze wchłaniany w przewodzie pokarmowym. Podstawową rolę w biodostępności odgrywa forma chemiczna selenu.
Najwyższą bioprzyswajalnością charakteryzuje się selen pozyskiwany z drożdży.
Wchłanianie selenu wzmagają białka małomolekularne oraz witaminy
(głównie A, E, C). Synergiczne działanie selenu z witaminą E przyczynia się do opóźniania procesów starzenia oraz przyspieszenia regeneracji komórek.
Jest on konieczny do prawidłowego funkcjonowania układów enzymatycznych.

Najważniejszą jego funkcją jest tworzenie silnego antyutleniacza, enzymu zwanego peroksydazą glutationową.

Chroni on czerwone krwinki i błony komórkowe przed szkodliwym wpływem wolnych rodników.
Ważny jest także dla funkcjonowania układu odpornościowego oraz tarczycy. Wraz z innymi przeciwutleniaczami chroni serce przed działaniem wolnych rodników, pomaga w walce z depresją, przemęczeniem i nadmierną nerwowością. Redukuje ilość szkodliwych związków przyczyniających się do powstawania reumatoidalnego zapalenia stawów – podawanie selenu łagodzi objawy choroby aż u 40% chorych.
U mężczyzn połowa selenu akumulowanego w organizmie znajduje się w jądrach i gruczołach płciowych, a także w produkowanej przez nich spermie, wpływając w ten sposób na podtrzymanie sprawności seksualnej mężczyzn.
Selen zapobiega powstawaniu zmian nowotworowych w różnych narządach i
tkankach. Liczne badania potwierdzają, że selen zmniejsza ryzyko występowania wszystkich nowotworów a w szczególności raka wątroby, prostaty, jelita grubego oraz raka płuc.
Bardzo ważne znaczenie odgrywa suplementacja selenem przez palaczy, którzy szczególnie są narażeni na raka płuc, bowiem selen zmniejsza ryzyko zachorowania na raka płuc przez palaczy.
W celu potwierdzenia roli selenu w zapobieganiu powstawania zmian nowotworowych, międzynarodowa grupa naukowców z Danii, Szwecji oraz Wielkiej Brytanii prowadzi szeroko zakrojone randomizowane badanie "Prevention of Cancer by Intervention with Selenium" .
Amerykańska organizacja Food and Drug Administration (FDA) zezwoliła
producentom selenowanych suplementów na podanie wskazań zdrowotnych
informujących, że "suplementacja selenem może zmniejszyć ryzyko pewnych rodzajów raka"

Zalecane (przez amerykańską agencję FDA) dobowe spożycie selenu wynosi dla osób dorosłych 55 mikrogramów. Praktycznie, stosując normalną dietę nie ma możliwości wytworzenia niedoboru selenu.
Konieczność suplementacji selenu występuje u palaczy, u mieszkańców terenów ubogich w selen, u osób pozostających na całkowitym żywieniu pozajelitowym (pareneteralnym), osoby z ciężkim uszkodzeniem funkcji wchłaniania składników pokarmowych (np. choroba Leśniowskiego-Crohna, stan po usunięciu znacznej części jelita cienkiego).
Suplementacja diety selenem jest zalecana w leczeniu chorób sercowo-naczyniowych, niepłodności, zapalenia trzustki i astmy. Ponadto badania epidemiologiczne potwierdziły, że obniżone spożywanie selenu może być jednym z istotnych czynników zwiekszających ryzyko występowania nowotworów u ludzi.

Nadmiar selenu jest szkodliwy i uważa się że przekroczenie dawki 400
mikrogramów na dobę może prowadzić do objawów zatrucia. Jednakże ryzyko
przedawkowania przy stosowaniu naturalnych preparatów selenowych jest niewielkie (dawki nawet do 800 µg dziennie nie okazały się toksyczne).

Niedobór selenu przyczynia się do ograniczenia sprawności układu
odpornosciowego oraz w niektórych przypadkach do intensyfikacji postępów
choroby.
Niedobór selenu stwierdza się również w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów. Rozpowszechnienie występowania objawów niedoboru selenu w ogólnej populacji jest następstwem niewystarczającej podaży selenu w diecie, która wynika z małej zawartości tego pierwiastka w glebie na niektórych obszarach ziemi (także w Polsce, gdyż Polska należy do krajów o niskiej zawartości selenu w glebie).
Niedobór objawia się powiększeniem i niewydolnością serca, a także objawami wola, i niedoczynności tarczycy. Czyni również organizm bardziej podatnym na działanie związków rakotwórczych. Niedobór u kobiet w ciąży może powodować nieodwracalne zmiany płodu, zwiększa ryzyko zachorowania na choroby serca i wątroby.

Selen , jest pierwiastkiem śladowym w organizmie człowieka, który długo posądzano o działanie tylko toksyczne. Dopiero w latach sześćdziesiątych XX wieku odkryto ważne funkcje selenu w organizmie.

Badania wykazały że selen wraz z witaminą E szczególnie chroni serce i układ krążenia przed zmianami chorobowymi, oraz wzmacnia sprawność funkcjonowania układu odpornościowego.
Po zaaplikowaniu optymalnych dawek selenu osobom z jego niedoborem,
organizm wielokrotnie zwiększa poziom wytwarzanych ciał odpornościowych.
Zwiększa się ilość limfocytów i aktywność komórek żernych, makrofagów.
Selen pomaga w wydalaniu z organizmu szkodliwych metali ciężkich i uczestniczy w wytwarzaniu hormonopodobnych substancji, prostaglandyn,zapobiegającym stanom zapalnym a zwłaszcza autoagresji reumatoidalnej.

Selen wpływa niszcząco na pleśnie i neutralizuje toksyczne działanie wytwarzanych przez nie aflatoksyn. Pleśnie i wytwarzane przez nie szkodliwe substancje mogą znajdować się w bardzo wielu produktach spożywczych, w produktach zbożowych, ziemniakach,jarzynach itp. Dotyczy to szczególnie produktów pochodzących z roślin zbieranych podczas deszczowej pogody oraz przechowywanych w wilgotnych warunkach, ziemniaków, warzyw i owoców. Selen ma wpływ na prawidłowy rozwój płodu, szczególnie, jego układu nerwowego i układu odpornościowego.

Niedobory selenu mogą powodować ból mięśni, osłabienie, choroby wątroby i trzustki.
Selen należy do mikroelementów, którego poziom w organizmie trudno jest
utrzymać w optymalnych granicach.

Szkodliwy jest niedobór, jak również,jego nadmiar. W dużych dawkach selen jest trujący dla ludzi i zwierząt.
W Kolumbii i w niektórych rejonach Brazylii gdzie gleba zawiera bardzo duże ilości selenu, występują choroby ludzi i bydła spowodowane jego nadmiarem w pokarmach. Powoduje to ślepotę koni, wypadanie sierści, zębów, deformację rozwoju kończyn, zatrucia drobiu itp.

U ludzi nadmiar selenu powoduje łysienie, uszkodzenia skóry, paznokci, nadwrażliwość, nudności i wymioty. Po wpływem zatrucia selenem, zwiększa się
prawdopodobieństwo powstawania nowotworów.
Selen jest najlepiej przyswajany w formie organicznych związków,
selenocysteiny i selenometioniny. Występują one w naturalnych produktach spożywczych. Ich przyswajalność ogranicza spożywanie dużych dawek witaminy C.

Organizm człowieka potrzebuje niewielkich ilości selenu w codziennym
pożywieniu.
Dawki dobowe wynoszą;
niemowlęta do jednego roku; 10 do 15 mikrogramów,
dzieci do 10 lat; 20 do 30 mikrogramów,
chłopcy 11 do 18 lat; 40 do 50 mikrogramów,
mężczyźni powyżej 18 lat; 70 mikrogramów,
dziewczęta 11 do 18 lat; 45 do 50 mikrogramów,
kobiety w ciąży; 65 mikrogramów,
kobiety karmiące; 75 mikrogramów.
Tylko część z podanych ilości selenu jest przyswajalna przez organizm.

Najwięcej selenu znajduje się w orzechach brazylijskich pochodzących z Boliwii, rybach morskich, w nie oczyszczonej soli morskiej i kopalnej, wwołowej lub cielęcej wątrobie, nerkach i sercu, w nie oczyszczonych produktach zbożowych i mąkach z pełnego przemiału, w drożdżach, czosnku,grzybach lub pomidorach.

Mleko kobiece ma kilkakrotnie więcej selenu i witaminy E niż mleko krowie. Stwierdzono że karmienie bardzo małych niemowląt wyłącznie mlekiem krowim może powodować poważne, negatywne skutki zdrowotne. Zagrożenie takie dotyczy szczególnie chłopców.

Selen jest pierwiastkiem nietrwałym w organizmie i w zetknięciu z
węglowodanami, zwłaszcza cukrami prostymi staje się nieprzyswajalny i
bezużyteczny dla organizmu. Dlatego osoby przejadające się słodyczami
pozbawiają się tego cennego biopierwiastka. Bardzo dobrym źródłem selenu
są drożdże piwne pod warunkiem że zostaną pozbawione aktywności pod
wpływem wysokiej temperatury, na przykład zalania wrzątkiem.

Spożycie dziennie około 2 gramów drożdży zapewnia odpowiednią dawkę selenu.
Zawartość selenu w 100 gramach pokarmów; orzechy brazylijskie
(pochodzące z Boliwii) – do 3000 mikrogramów, pszenica – około100
mikrogramów, tuńczyk w konserwie – 60 do 80 miligramów, prażone nasiona
słonecznika – 78 mikrogramów, wątroba drobiowa – 70 mikrogramów, mąka
pszenna z pełnego przemiału – 70 mikrogramów, chude mięso i drób –około
20 mikrogramów, czosnek – 14 mikrogramów. Większość warzyw i owoców ma bardzo małą zawartość selenu.

Produkty zawierajace selen naturalny to :
Zelschutz
Basic Plus
Restorate

RSS

Selen

Wyszukiwarka

Lista wpisów

Tagi